Hołd żołnierzom, którzy walczyli o niepodległość z reżimem komunistycznym w latach 1944-1956 złożyli samorządowcy Ziemi Kościańskiej, a także członkowie Stowarzyszenia im. Kościańskiej Rezerwy Skautowej.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ustanowiono w 2011 roku. Pamiątkowa tablica na placu Niezłomnych w Kościanie, upamiętniająca mieszkańców Ziemi Kościańskiej została odsłonięta w 2014 roku.

Historykom znane są jak dotąd sylwetki kilku Żołnierzy Wyklętych związanych z Ziemią Kościańską.

Polegli w walce:
Franciszek Kuklewski (1925-1946), ps. "Wilk", urodził się 22 listopada 1925 roku. Był synem Jana i Michaliny. Od IX 1945 roku był żołnierzem oddziału Gedymina Rogińskiego "Dzielnego", następnie oddziału Mariana Rączki "Kościuszki". Był jego zastępcą. Uczestniczył w akcji na posterunki MO, funkcjonariuszy UB, instytucje. 19 czerwca 1946 roku poległ w walce z obławą UB, MO i KBW w powiecie kościańskim.
Mieczysław Marciniak  (brak danych na temat urodzin i pseudonimu). Od maja 1946 roku żołnierz oddziału Mariana Rączki "Kościuszki", poległ 9 sierpnia 1946 roku w walce z obławą UB, MO i KBW w powiecie kościańskim.

Skazani:
Józef Kortus urodził się 20 sierpnia 1923 roku w Siekowie w powiecie kościańskim. Był synem Stanisława i Władysławy. Był żołnierzem oddziału zbrojnego na terenie powiatu kościańskiego. Został zatrzymany 8 sierpnia 1946 roku w Siekowie. Sądzony prze WSR w Poznaniu na sesji wyjazdowej w Kościanie. 18 września 1946 roku został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano w Kościanie 27 września 1946 roku o godzinie 16.45.
W tym samym dniu stracono Władysława Trawę urodzonego 14 maja 1922 roku w Morownicy. Walczył w okresie od marca do sierpnia 1946 roku.
Stanisław Graf, urodzony 1 listopada 1924 roku w Jaskółkach, wówczas powiat kościański. Był synem Szczepana i Józefy z domu Brysiak. Żołnierz oddziału "Rycerz", Czesława Lecińskiego, "Szefa Czesia", 27 lipca 1946 roku został ranny w starciach z grupą operacyjną UB i WP. Został zatrzymany przez PUBP 15 sierpnia 1946 roku i oskarżony o udzielanie pomocy oddziałowi, w którym walczył. Sądzony przez WSR w Poznaniu. Jego "obrońcą" był na sesji wyjazdowej sądu w Wolsztynie funkcjonariusz MO. 6 września 1946 roku został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 24 września 1946 roku o godzinie 20.15 w Wolsztynie.
We Wrocławiu zostali straceni bracia pochodzący z Czacza: Władysław Kajak ( urodzony 4 czerwca 1922 roku) i Edward Kajak (urodzony 18 stycznia 1926 roku). Byli synami Edwarda. Działali w Konspiracyjnym Związku Harcerstwa Polskiego w Nowej Soli. 60 dni po aresztowaniu zostali 7 października 1946 roku skazani na karę śmierci przez WSR we Wrocławiu. Wyrok wykonano we wtorek 14 stycznia 1947 roku w więzieniu Nr 1 we Wrocławiu przy ul. Kleczkowskiej.
Mieczysław Galica - starszy sierżant Armii Krajowej, rolnik ze wsi Bielewo. Miał 40 ha gospodarstwo. Aresztowany 15 października 1950 roku. Zmarł 22 grudnia 1950 roku o godzinie 9.45 w Szpitalu Powiatowym w Kościanie.

Fot: Starostwo Powiatowe w Kościanie i Stowarzyszenie KRS